Песня Кобыланды батыра / Қобыланды батыр жыры - Народная песня / Халық жыры

Қырық кісідей көрінбес

Батырыңның көзіне.

Тікелеп атқан оқтары

Тікенектей қадалмас

Қоблекеңнің жүзіне.

Қабағынан қар жауып,

Кірпігіне мұз тоңып,

Қатуланып қаттанды,

Буырқанып бұрсанды,

Мұздай темір құрсанды,

Топтанып тұрған кәпірге

Қобланды батыр жол салды.

Жалғыз өзі батырың

Жойып кетіп барады.

Қойға тиген қасқырдай,

Сойып кетіп барады.

Жолбарыс шапқан құландай,

Шоршып кетіп барады.

Үш мың атты бір сайға,

Төрт мың атты бір сайға,

Аламын деп қайтарда,

Қойып кетіп барады.

Қайтарында алмаққа

Тізгінінен қосақтап,

Түйіп кетіп барады.

Ақ білегі қан болып,

Тұла бойы сал болып,

Жау үстіне жол салды,

Үкімін жауға мол салды,

Көмегі жоқ соңында,

Жаны Құдай қолында.

Туырлықтай ту алып,

Туды қанға сауарып,

Қырық мың атты қызылбас

Әрі-бері қозғалды,

Қырылмағаны аз қалды.

Қызылбас қашып жосыпты,

Қашқанына қойсын ба,

Батырың алдын тосыпты!

Ықтиярсыз найзалап,

Біріне-бірін қосыпты.

Бөлек-бөлек қылады,

Есебі жоқ қырады.

Бірін шауып, біреуін

Қылышпенен ұрады.

Атуымен оқ қалды,

Тартуымен дөп қалды,

Қоблекеңнің сүңгісі

Қызыл қанға боялды.

Көбісі тұрып шәрінің,

Ұйқысын ашып, оянды.

Қашпағанды Қобланды,

Алты күн ұдай ұрысып,

Бітіруге таянды.

Үкімін жауға мол салды,

Жетінші күні сәскеде,

Жаудың бәрін тауысып,

Ақ найзаға сүйеніп,

Қобланды жалғыз бұл қалды.

Сол қаланың әйелі

Ерлерінен айрылып,

Бәрі де жесір, тұл қалды.

Бұл қырғанға қоймады,

Қоблекең бұған тоймады.

Шәрін тегіс бұзсам деп,

Ат қоймаққа ойлады

Қазанның Қырлы қалаға.

Қобланды тұрып сыйынды

Жеті кәміл бабаға.

Ақ сұңқар құстай шүйіліп,

Ел шығармай салаға,

Мал шығармай далаға,

Қаладан атын қарғытып,

Кіндіктен оғын сырғытып,

Қаланың аузын қан қылып,

Қақпаның аузын шаң қылып,

Тұлымдысын тұл қылып,

Айдарлысын құл қылып,

Солқылдаған мырзасын

Табанға салып жүн қылып,

Алтын артты шанаға,

Қарамай қатын-балаға,

Өтірік емес, жан аға,

Қырық қақпалы Қазанды

Он сегіз күн дегенде

Бұзып-жарып батырың,

Малын-жанын ызғытып,

Қақпаның аузын аштырып,

Айдап шықты далаға!

Есіктің алды мойыл-ды,

Ашыққан Қият тойынды.

Жаманның ісі бола ма,

Атадан алтау туғанмен,

Асылмен белін буғанмен,

Қай күнде жаман оңа ма?

Ызғытып малды шығарып,

Қобланды батыр келеді.

Қияттың жаман әскері

Көп олжаға кенелді.

Қаладан сыртқа шыққасын,

Көше алмай қосын бөгелді.

Атадан жаман туғандар,

Арамтамақ олжаға

Беті-қолын жуғандар

Қоста отырып кеңесті,

Кеңескенде не десті?

«Қобланды елге барғанда

Қаланы өзім алдым дер,

Олжаны өзім салдым дер.

Босқа келіп, бос қайтты

Қияттың мың сан нөкер дер.

Әлі кімге жетер,— деп, —

Қобланды елге сау барса,

Қадіріміз кетер,— деп,—

Жалғыз атты Қыпшақты

Өлтіріп кетсек нетер»,— деп,

Далада отырған көп жаман,

Қоблекеме бой ұрды.

Бой ұрғанмен, не қылсын,

Күңкілдесіп көп жаман,

Түн ортасы болғанда,

Күңкілдің арты қойылды.

Айтса-дағы қылмады,

Мұрады қабыл болмады.

Қараман біліп бұларды:

«Қас жаманы жігіттің

Жолдасын ерген қарақтар,

Қойыңдар!»,— деп бұйырды.

Батырлар мінер қызылды,

Жал-құйрығы ұзынды,

Іс тағдырға сызылды.

Бес күндей малы тойынып,

Алтыншы күні Қияттың

Қайтуға көңілі бұзылды.

Қосындар жүгін артқанда,

Көшейік деп жатқанда,

Бос қайтам ба жаудан деп,